बंद

महसुल विभाग

महाराष्ट्रातील वाशिम जिल्ह्यातील महसूल विभाग प्रामुख्याने जमीन प्रशासनावर लक्ष केंद्रित करतो, ज्यामध्ये जमीन महसूल संकलन, नोंदी ठेवणे आणि जमिनीशी संबंधित समस्या सोडवणे समाविष्ट आहे, तसेच इतर सरकारी देणी व्यवस्थापित करणे आणि आपत्ती व्यवस्थापनात मदत करणे देखील समाविष्ट आहे.त्यांच्या कामाचा अधिक तपशीलवार आढावा येथे आहे:

जमीन प्रशासन आणि महसूल संकलन:
जमिनीच्या नोंदी:
ते जमिनीच्या मालकीचे, हक्कांचे आणि व्यवहारांचे रेकॉर्ड राखतात आणि अपडेट करतात.
जमीन महसूल:
ते जमीन मालकांकडून जमीन महसूलाचे मूल्यांकन करतात, गोळा करतात आणि वसूल करतात.
वाटप आणि तोडगा काढणे:
ते सरकारी जमिनींचे वाटप आणि तोडगा काढणे, भाडेपट्टे आणि पट्टे (जमीन मालकी प्रमाणपत्रे) देणे हे हाताळतात.
सरकारी देणी:
ते विविध सरकारी देणी वसूल करतात, ज्यात जमीन विकास कर, सिंचन देणी आणि जमीन महसुलाच्या इतर वसूल करण्यायोग्य थकबाकींचा समावेश आहे.
जमिनीचे वाद सोडवणे:
ते जमिनीशी संबंधित वाद सोडवण्यात आणि जमिनीशी संबंधित बाबींमध्ये नागरिकांना मदत करण्यात भूमिका बजावतात.
इतर जबाबदाऱ्या:
आपत्ती व्यवस्थापन: ते पूर आणि दुष्काळ उपाययोजनांच्या प्रशासनात आणि देखरेखीमध्ये मदत करतात, नैसर्गिक आपत्तींमुळे बाधित झालेल्यांना आपत्कालीन मदत पुरवतात.
सरकारी मालमत्तेचे रक्षण करणे: सरकारी मालमत्तेचे रक्षण करण्याची जबाबदारी त्यांच्यावर आहे.
कृषी आणि पशुधन गणना: ते शेती आणि पशुधन गणनेशी संबंधित काम करतात.
लहान बचत: ते छोट्या बचतीशी संबंधित काम हाताळतात.
महसूल इमारती: महसूल इमारतींचे प्रशासन आणि देखभाल करण्याची जबाबदारी त्यांच्यावर आहे.
महसूल प्रकरणांचे पर्यवेक्षण: ते राज्यातील सर्व महसूल प्रकरणांच्या कामाचे पर्यवेक्षण करतात.
सरकारला मदत करणे: ते महसूल आणि जमीन प्रशासनाशी संबंधित विविध बाबींमध्ये सरकारला मदत करतात.

संपर्क साधा -:

दूरध्वनी क्रमांक:  07252 233653
ई-मेल: dycrevenue.washim@gmail.com

जिल्‍हाधिकारी कार्यालय वाशिम अंतर्गत महसूल शाखेचे कामाचे स्‍वरुप

  1. जागा मागणी प्रकरणे
  2. अर्धन्‍यायिक प्रकरणे इतर महसूल अधिकारी यांचेकडे वर्ग करणे
  3. भोगवटदार वर्ग-2 चे प्रकरणे भोगवटदार-1 मध्‍ये रुपांतरीत करणे
  4. शासकीय जमीनीवरील अतिक्रमण निष्‍कासित करणे
  5. स्‍थाई लिज पट्टयाचे नुतनीकरण
  6. अतिक्रमण नियमानुकूल प्रकरणे
  7. फ्री होल्‍ड करणेबाबतची प्रकरणे
  8. आदीवासी जमीन विक्री प्रकरणे, आदीवासी ते गैरआदीवासी प्रकरणे शासनास पाठविणे, आदिवासी जमीन प्रत्‍यार्पित करणे
  9. सामुहिक व वैयक्तिक वन हक्‍क दावेकुळ कायदा प्रकरणे
  10. जमीन महसूलाची मागणी व उद्दीष्‍ट निश्चित करणे

महसूल अधिकारी पुस्तिका ०१ मध्ये महाराष्ट्रातील संपूर्ण महसूल विभाग कसा काम करतो याची माहिती दिलेली आहे. या विभागात अनेक शाखा व अधिकारी वेगवेगळी कामे करतात. त्यात पुढील गोष्टींचा समावेश होतो:

१. प्रशासकीय रचना (Administrative Structure)

महसूल विभागाची कामे राज्य → विभाग → जिल्हा → तालुका → गाव अशा पातळ्यांवर विभागलेली असतात. प्रत्येक पातळीवर वेगवेगळे अधिकारी काम पाहतात.

२. महसूल शाखेची कामे-ही शाखा जमीन, मालमत्ता, कर (राजस्व), शेतजमिनीचे रेकॉर्ड, नोंदी व पडताळणी अशी कामे करते.

३. कुलकायदा व खनिज शाखा – कार्यपद्धती

कुलकायदा शाखा: जमीन हक्क, मालकी हक्क, शेतकऱ्यांचे अधिकार याबाबतचे कायदे पाळते.
खनिज शाखा: जमिनीखालच्या खनिजांचे उत्खनन, त्याचे नियम, परवाने आणि महसूल यांचे नियंत्रण करते.

४. आपत्ती व्यवस्थापन -पूर, दुष्काळ, वादळ, भूकंप अशा आपत्तीमध्ये मदत, सर्वेक्षण, आर्थिक सहाय्य व पुनर्वसनाची प्रक्रिया हाताळली जाते.

५. पुनर्वसन कार्य-आपत्तीमुळे किंवा सरकारी प्रकल्पांमुळे विस्थापित झालेल्या कुटुंबांचे पुनर्वसन, घर-जमीन वाटप व आवश्यक सुविधा उपलब्ध करून देणे.

६. कर वसुली-जमीन महसूल, दंड, शुल्क आणि इतर सरकारी करांची वसुली करणे.

७. उपविभागीय अधिकारी व तहसीलदारांची जबाबदारी

उपविभागीय अधिकारी (SDO/SDM): कायदा-सुव्यवस्था, महसूल अपील, जमिनीचे वाद, परवाने इ.
तहसीलदार: जमाबंदी, जमीन नोंदी, प्रमाणपत्रे, कर वसुली, तालुक्यातील महसुली कामाचे नियंत्रण.
नोंदणी–मुद्रांक विभागाचे काम-मालमत्ता खरेदी-विक्री नोंदणी, दस्त नोंदणी, मुद्रांक शुल्क वसुली यांसंबंधी कामे.
जमाबंदी विभागातील जिल्हाधिकाऱ्यांची भूमिका-जिल्ह्यातील जमीन नोंदी, जमीन वाद, सर्वेक्षण, महसुली न्यायालयीन कामे व मोठ्या निर्णयांचे नियंत्रण.
तलाठ्यांच्या महसुली कामाचे वेळापत्रक-तलाठी हे गावपातळीवरील अधिकारी असून 7/12 नोंदी, पीक पाहणी, वसुली, प्रमाणपत्रे व गावातील दैनंदिन महसुली कामे ठरलेल्या वेळापत्रकानुसार करतात.

अधिक माहितीसाठी कृपया पीडीएफ लिंकवर क्लिक करा-

📘 महसूल अधिकारी पुस्तिका – भाग ०2
1. गृह शाखा / हिशोब / सामान्य शाखा

गृह शाखेमध्ये कायदा-सुव्यवस्था, आपत्कालीन स्थिती, जिल्हा-स्तरीय प्रशासनाचे निर्देश येतात.
हिशोब / सामान्य शाखेमध्ये महसूल वसुली, रोख वह्या, रजिस्टर, अहवाल, कार्यालयीन नोंदी यांचे नियमन होते.

2. पुरवठा शाखा (Supply Department)

शिधापत्रिका, रेशन कार्ड, खाद्यधान्य वितरण, पीडीएस दुकाने, पुरवठा तपासणी आणि तक्रारी यांचे नियमन या शाखेतून होते.

3. राजशिष्टाचार (Protocol Duties)

शासकीय कार्यक्रमांचे आयोजन, व्ही.आय.पी. भेटींचे समन्वय, अधिकृत स्वागत, दौर्‍यांचे नियोजन आणि सुरक्षा व्यवस्थेची देखरेख.

4. नगरपरिषद / नगरपालिका प्रशासन

शहरी भागातील कर वसुली, बांधकाम परवानग्या, स्वच्छता, आरोग्य सेवा, स्थानिक विकास कामे आणि निवडणूक व प्रशासकीय कामकाजाची पाहणी.

5. ग्रामपंचायत प्रशासन

ग्रामसभांचे रेकॉर्ड, ग्रामविकास योजना, कर वसुली, जलसंधारण, स्वच्छता, रस्ते, पाणी योजना, आणि स्थानिक प्रशासनावर महसूल अधिकाऱ्यांची देखरेख.

6. लोकसभा व विधानसभा जिल्हा निवडणूक अधिकाऱ्यांची भूमिका

मतदार यादी पुनरिक्षण, मतदान केंद्र नियोजन, मतदान साहित्य, प्रशिक्षण, मॉनिटरिंग, आचारसंहिता पालन, निकाल प्रक्रिया यांचे संपूर्ण व्यवस्थापन.

7. संजय गांधी निराधार योजना

गरीब आणि निराधार नागरिकांसाठी आर्थिक सहाय्याची योजना. पात्रता तपासणी, घरभेट, अहवाल, प्रस्ताव पाठवणे आणि लाभार्थ्यांना मदत मंजूर करणे.

8. जिल्हा नियोजन समितीचे सदस्य सचिव म्हणून जिल्हाधिकारी यांची भूमिका

जिल्ह्यातील विकास कामांचा आराखडा तयार करणे, निधी वाटप, विविध विभागांचे समन्वय, जिल्हा वार्षिक योजना मंजुरी आणि अंमलबजावणीची देखरेख.

9. रोजगार हमी योजना शाखा / मनरेगा (MGNREGA)

श्रमिक नोंदणी, कामे मंजूर करणे, मजुरी देयके, काम तपासणी, ग्रामपंचायतींसोबत समन्वय, निधी वितरण आणि प्रगती अहवाल.

10. महसूल अधिकाऱ्यांच्या अध्यक्षतेतील समित्या व अधिकार

आपत्ती व्यवस्थापन, सामाजिक न्याय, कृषी व जलसंधारण, पंचायत समिती, शैक्षणिक समित्या अशा विविध समित्यांचे अध्यक्षपद आणि त्यातील निर्णय व अंमलबजावणीचे अधिकार.

11. महसूल अधिकारी यासाठी महत्वाचे कायदे आणि नियम

महाराष्ट्र जमीन महसूल संहिता,आपत्ती व्यवस्थापन कायदा,पंचायत राज अधिनियम,शिधावाटप / पीडीएस नियम,निवडणूक आयोगाचे कायदे,शासकीय सेवा नियम